ประเด็นร้อน
จ่ายใต้โต๊ะเป็นอุปสรรคต่อธุรกิจ?
โดย ACT โพสเมื่อ Jun 07,2017
คอลัมน์ ต่อต้านคอร์รัปชัน: จ่ายใต้โต๊ะเป็นอุปสรรคต่อธุรกิจ?
- - สำนักข่าว แนวหน้า วันที่ 7 มิถุนายน 2560 - -
รศ.ดร.ต่อตระกูล ยมนาค และดร.ต่อภัสสร์ ยมนาค
ต่อตระกูล :ปีนี้ธนาคารโลก (World Bank) ได้ประกาศสำรวจล่าสุดพบว่าบริษัทในประเทศไทยมากถึง 41.4% ต้องจ่ายเงินใต้โต๊ะหรือให้ของขวัญพิเศษ เพื่อให้ได้รับจัดซื้อจัดจ้างโครงการของหน่วยงานภาครัฐ แต่เมื่อถามผู้บริหารบริษัทต่างๆ ว่า ให้เรียงลำดับปัญหา ที่เป็นอุปสรรคต่อการดำเนินธุรกิจ ผลกลับออกมาว่าคอร์รัปชันเป็นอุปสรรค ลำดับท้ายๆ เลย โดยมีนักธุรกิจไทยเพียง 2.7% ที่คิดว่าคอร์รัปชันเป็นอุปสรรคที่ใหญ่ที่สุด อ่านแล้วรู้สึกว่าข้อมูลมันขัดๆ กับความรู้สึกยังไงไม่รู้นะ
ต่อภัสสร์ : บางครั้งข้อมูลความจริง ที่ค้นพบก็อาจจะขัดกับความรู้สึกของคนได้นะครับ ซึ่งนี่เป็นข้อสนับสนุนว่า ทำไมการตัดสินใจนโยบายต่างๆ ควรอ้างอิงมาจากข้อมูลความจริง ไม่ใช่ความรู้สึกของผู้ออกแบบนโยบายอย่างไรก็ตามความจริงที่ค้นพบนั้น ต้องมาได้ด้วยกระบวนการที่ถูกต้องทางวิชาการ ไม่ใช่เป็นการสร้างตัวเลขขึ้นมาเพื่อใช้ประโยชน์สนับสนุนความคิดของผู้นำเสนอ จึงต้องขอทราบว่า รายงานนี้ได้ข้อมูลมาอย่างไร
ต่อตระกูล : ข้อมูลนี่พูดถึงนี้เป็นผลการสำรวจที่ธนาคารโลก โดยหน่วยวิเคราะห์ภาคธุรกิจ ทำการเก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ผู้บริหารและเจ้าของธุรกิจทั้งขนาดเล็ก กลาง และใหญ่ จำนวนกว่า 127,000 บริษัทจากกว่า 139 ประเทศทั่วโลก ตั้งแต่ปี พ.ศ.2548 จนถึงปัจจุบัน และจัดทำรายงานวิเคราะห์สรุปผลของแต่ละประเทศเพื่อหาปัจจัยและสิ่งแวดล้อมที่มีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตของธุรกิจหรือปัจจัยอะไรที่จะเป็นอุปสรรคทำให้ธุรกิจเสื่อมโทรม รายงานนี้ ชื่อ เอ็นเตอร์ไพรส์เซอร์เวย์ (Enterprise Surveys) สำหรับรายงานผลของประเทศไทย นั้น หน่วยวิเคราะห์ภาคธุรกิจ ธนาคารโลก ได้เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ผู้บริหารและเจ้าของธุรกิจกว่า 1,000 แห่ง ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน พ.ศ.2558 จนถึงมิถุนายน พ.ศ.2559 จึงเป็นข้อมูลที่ ทันสมัยมาก
ในบรรดาปัจจัยที่เค้าไปสำรวจนั้นมีหลายร้อยข้อสอบถามซึ่งไม่ได้เจาะจงเฉพาะเรื่องคอร์รัปชัน แต่สอบถาม ในหลายประเด็นหลัก เช่น กำหมาย กฎระเบียบ และระบบภาษี, อาชญากรรม, กิจการนอกระบบ, การกีดกันทางเพศ, การเงินการลงทุน, ระบบสาธารณูปโภค, นวัตกรรมและเทคโนโลยี, แรงงาน, ลักษณะทั่วไปขององค์กรธุรกิจ, อุปสรรคสำคัญ, ประสิทธิภาพการดำเนินธุรกิจ, และคอร์รัปชัน ซึ่งหากผู้ใดสนใจก็สามารถ ไปอ่านรายละเอียดของรายงานนี้ได้ที่
www.enterprisesurveys.org/~/media/GIAWB/EnterpriseSurveys/Documents/Misc/Indicator-Descriptions.pdf
www.enterprisesurveys.org/~/media/GIAWB/EnterpriseSurveys/Documents/Misc/Indicator-Descriptions.pdf
ต่อภัสสร์ : ผมเข้าไปอ่านผลการสำรวจแล้ว น่าสนใจครับ มีข้อมูลมหาศาลเลยที่สามารถนำมาใช้ในการออกแบบนโยบายเพื่อสนับสนุนการพัฒนาการเติบโตทางธุรกิจของไทยได้ ที่น่าสนใจมากที่สุดคือตารางเปรียบเทียบอัตราการ พบเจออุปสรรคต่อการพัฒนาธุรกิจต่างๆ 13 อุปสรรค ระหว่างประเทศไทยกับประเทศต่างๆ ทั่วโลก ผลสำรวจค่อนข้างดีเลยทีเดียว คือพบว่า ไม่มีบริษัทใดเลยที่รายงานว่าระบบศาลของไทยเป็นอุปสรรคในการประกอบกิจการ ในขณะค่าเฉลี่ยของทุกประเทศทั่วโลกอยู่ที่ 6.6% และและสูงถึง 32% ในกลุ่มประเทศเอเชียตะวันออกและเอเชียแปซิฟิก ประเทศอื่นที่ทำได้ดีใกล้เคียงกับประเทศไทยในเรื่องของกระบวนการยุติธรรมก็มีเช่นประเทศอิสราเอล ที่ได้ 0.7% ส่วนประเทศที่มีปัญหามากๆ ในเรื่องกระบวนการยุติธรรมได้แก่ประเทศอาร์เจนตินา และประเทศบราซิลที่มีบริษัทถึง 45% ในประเทศรายงานว่า ศาลเป็นปัญหาในการดำเนินธุรกิจ
ต่อมาคือข้อมูลสำคัญที่บอกว่าบริษัทเอกชนไม่เห็นว่าคอร์รัปชันเป็นปัญหาสำคัญที่สุดในการทำธุรกิจโดยมีบริษัทในประเทศไทยมีเพียง 2.7% เท่านั้นที่รายงานว่าการคอร์รัปชันเป็นอุปสรรคสำคัญที่สุดในการทำธุรกิจในขณะที่มีบริษัทมากถึง 45% ถึง 57% ในประเทศไนจีเรีย เม็กซิโก และอาร์เจนตินา ที่รายงานว่า การคอร์รัปชันเป็นปัญหาสำคัญ ที่สุดในการทำธุรกิจ และข้อมูลที่ดีอีกข้อหนึ่ง คือมีบริษัทไทยเพียง 9.9% เท่านั้นที่ระบุว่าเคยโดนเรียกเงินใต้โต๊ะ ในขณะที่ ค่าเฉลี่ยของประเทศเอเชียใกล้เคียงมีอยู่สูง 30.4% ที่โดนเรียกจ่ายสินบน
ต่อตระกูล : รายงานเรื่องดีๆ ไปแล้ว ขอรายงานผลที่ตัวเลขออกมาไม่ค่อยดีด้วย ก็คือข้อมูลที่บอกว่า มีบริษัทในประเทศไทย ถึง 41.4% ที่คาดการณ์ว่าจะต้องมีการให้สิ่งตอบแทน(gifts) ที่มีมูลค่าเฉลี่ย 1.1% ของมูลค่างานเพื่อที่จะรับการจัดซื้อจัดจ้างโดยหน่วยงานภาครัฐ แต่เมื่อนำตัวเลขเงินใต้โต๊ะนี้ไปเทียบกับค่าเฉลี่ย ของประเทศในเอเชียตะวันออกและเอเชียแปซิฟิกแล้วนักธุรกิจไทยยังถูกเรียกต่ำกว่าถึงหนึ่งเท่าตัว(2.4%) และน้อย กว่าอัตราเฉลี่ยของทุกบริษัททั่วโลกอยู่หน่อยหนึ่ง(1.7%)
ตัวเลขสำคัญที่น่าสนใจมากอีก อันหนึ่ง คือตัวเลขที่เปิดเผยออกมาจากนักธุรกิจไทยถึง 33.1% ที่ยอมรับว่า เขาถูกคาดหวังให้ต้องจ่ายสินบนเพื่อแลกกับการออกใบอนุญาตก่อสร้างในขณะที่ตัวเลขนี้ในประเทศที่พัฒนาแล้วอย่างสวีเดนอยู่แค่เพียง 1.6% หรือในประเทศที่นักธุรกิจเขาบอกว่าคอร์รัปชันเป็นอุปสรรคสำคัญมากต่อการทำธุรกิจอย่าง อาร์เจนตินา ก็มีอยู่เพียงแค่ 5.5% เท่านั้น แต่ประเด็นนี้ก็ยังมีตัวเลขเปรียบเทียบที่อาจจะทำให้เจ้าหน้าที่ของรัฐที่ทำเรื่องการออกใบอนุญาตก่อสร้างรู้สึก สบายใจขึ้นบ้างนั่นก็คือ ตัวเลขจากประเทศ กัมพูชาที่มีบริษัทถึง 86.8% หรือเกือบทุกบริษัทเลยที่ต้องจ่ายเงินเพื่อให้ได้ใบอนุญาตก่อสร้าง
ต่อภัสสร์ : อย่างนั้นสรุปว่าการจ่ายใต้โต๊ะเป็นอุปสรรคธุรกิจไทยหรือไม่ล่ะครับ
ต่อตระกูล : เป็นแน่นอน แต่ที่ตัวเลขออกมาต่ำ อาจจะแปลว่า มีอุปสรรคอื่นๆ ที่รุนแรงกว่าเรื่องการ คอร์รัปชัน อย่างเช่น ความไม่มั่นคงทางการเมือง ความไม่สะดวกในการ คมนาคมขนส่ง หรืออัตราภาษีที่สูง หรือเป็นเป็นเพราะนักธุรกิจที่ให้สัมภาษณ์ มีจำนวนไม่มากที่ต้องทำงานเกี่ยวข้องกับการก่อสร้าง ที่ดูจะมีปัญหามากใน ประเทศไทย อีกตัวเลขหนึ่งที่ยังสงสัยอยู่ คือจากตัวเลขที่แจ้งว่าการจ่ายเงินเพื่อให้ได้งานราชการนั้นน้อยเพียง 1.1% ของมูลค่าโครงการ ซึ่งน้อยกว่าที่เคยได้ยินมาจากประสบการณ์จริงมาก ไม่แน่ใจว่าเหตุการณ์เปลี่ยนไปแล้วในทางที่ดีขึ้นจริง หรือข้อมูลนี้ยังไม่ครอบคลุม
อย่างไรก็ตาม ที่สรุปได้แน่นอน คือ การจ่ายเงินใต้โต๊ะอาจจะไม่เป็น อุปสรรคสำคัญที่สุดต่อธุรกิจในประเทศไทย แต่จะเป็นอุปสรรคสำคัญ ต่อธุรกิจต่างชาติที่จะเข้ามาลงทุนใน ประเทศอย่างแน่นอน และจะเป็นอุปสรรคตัวสำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ ของประเทศในอนาคตด้วยครับ